Украинадағы қазақтар
Кейбір дерекке сүйенсек, Украинада 10000-ға тарта қандас тұрады. Соған сай қазақ диаспорасы жұмыс істейді. Бұл – осы елдегі ең ірі ұйымның бірі. Қазір оның құрамында қыздардың басымдығы білінді. Тағдырдың айдауымен, сол секілді осы елдің азаматына тұрмысқа шыққан аруларымыз ұлттық құндылықты арттыруға күш салып келеді. Әсіресе жастардың ана тілін білмеуі, дәстүр мен салттан бейхабар болуы үлкендерді мазалады. Сондықтан қазақ диаспорасын құру өздігінен туындады.
«Мен мұндай жобалар «украин қазақтарын» біріктірудің ең тиімді құралы бола алатындығына сенімдімін» дейді ол. Жоба бойынша жұмыс бізді біріктіреді деген сезім бізді өзгенің аумағында жалғызбын деп емес, Украинада өз халқы мен мәдениетін ұсынатын біртұтас ұлттың бір бөлігі ретінде қарастыруға мәжбүр етеді. Біз Украинадан бірнеше қандасты іздедік. Ішінен ғалым ағамыз Рүстем Жанқожаны таптық.
Ол белгілі мәдениеттанушы, саясаттанушы, әдебиеттанушы және өнертанушы. Әдеби газет сыйлығының лауреаты. 1993 жылы Сеулде саяси ғылымдар докторы атағын алды. Украина ҰҒА Әлемдік экономика және халықаралық қатынастар институтында бас ғылыми қызметкер болып жұмыс істейді. Украина ҰҒА Әлемдік экономика және халықаралық қатынастар институтының докторлық диссертацияларын қорғау жөніндегі мамандандырылған кеңестің төрағасы, Украина Ұлттық қауіпсіздік және Ұлттық қорғаныс кеңесінің Халықаралық қауіпсіздік ұлттық институтының докторлық диссертацияларын қорғау жөніндегі диссертациялық кеңестің мүшесі. Сондай-ақ Украина Жазушылар одағының, Дүниежүзілік жазушылар ПЕН-клубының мүшесі, Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі. «Украин исламдық зерттеулер орталығы» Бүкілресейлік қоғамдық ұйымының вице-президенті. Украинадағы Орталық Азия және Кавказ қоғамдық-саяси журналының (Люля, Швеция) өкілі.
Рүстем ағамыз негізінен Бішкекте 1946 жылы туған. 1996 жылдан Киевте тұрады.
– Қазақ диаспорасы өкілдерінің тағдыры әртүрлі жағдайларға байланысты, сондықтан белгілі бір типология туралы айту мүмкін емес. Дегенмен олардың көпшілігі Украин университеттерінде оқыды, қыздар өмірлерін украиндармен байланыстырып, өздерінің тұңғыш балаларының отандарында қалды. Еркектерге келетін болсақ, олардың Украинада болуға деген ұмтылысы, ең алдымен, өздерінің кәсіби мансаптарымен және олардың этникалық отандарына қарағанда Украинадағы кәсіби қажеттіліктерімен байланысты.
Мемлекеттік статистика қызметінің мәліметінше, бүгінде Украинада 60 920 Қазақстан азаматы тұрады. Сонымен қатар, ресми емес ақпаратқа сәйкес, Украинада 40 мыңға жуық этникалық қазақ тұрады, – дейді ол.
Рүстем ағаның жары Гүлнара Қосмамбетова да ғалым. Оның айтуынша, диаспораның игілігі көп. Ұлы Алан бір ауыз қазақша білмейді. Бүгінде «Достық» ұйымында жұмыс істейді. Осында қандастар бас қосып тұрады.
Диаспораның белсенді өкілінің бірі Марик Жангутинов десек, ол 1966 жылы 18 сәуірде Қазақстанда, Риддер қаласында дүниеге келді. 1984 жылдан 1991 жылға дейін Донецк мемлекеттік университетінде «Қолданбалы математика маманы» мамандығын алды. 1992 жылдан бастап 1996 жылға дейін арнайы бағдарламаларды әзірлеу үшін жеке кәсіпорнын ашты. 1996 жылдан бастап Донбасстың өнеркәсіптік секторы кәсіпорындарының басшысы қызметіне ауыстырылды.
2002-2008 жылдар аралығында мемлекеттік кәсіпорындарды аутсорсингтік басқарудың бастығы болды. 2008 - 2012 жылдары Украина Жоғарғы Радасының энергетика жөніндегі сарапшысы. 2013 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін - Киев қалалық кеңесінің басқарушылық есепті оңтайландыру жөніндегі кеңесшісі.
Бокстан спорт шеберлігіне үміткер. Халықаралық бокс төрешісі - EABA / WBO.
Ол Донецк аймақтық «Донбасс қазақ мәдениеті қоғамы» қоғамдық бірлестігінің мүшесі (EDRPOU 35354432) және оны құрушылардың бірі.
Бір қызығы, Мариктің маңызды бағдарламасының бірі – Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Украинада қаза тапқан қазақстандық жауынгерлердің бейіттерін іздеу және анықтау. Қазір осы бағыттағы жұмыстарын бастап кетті. Оның әйелі Лиана Михайловская. Әмір есімді ұлы бар.
Қ.ҚҰРБАН
